اصطلاح WCAG مخفف عبارت مهم Web Accessibility است که قابلیت دسترس پذیری سایت معنا می‌شود. این قابلیت برای بهبود استفاده از اینترنت برای معلولین و سالمندان به کار می‌رود. به طور کلی، تکنولوژی باید آنقدر پیشرفت کند که تمامی افراد صرف نظر از معلولیت‌ها و محدودیت‌های جسمانی خود بتوانند از آن بهره‌مند گردند. اصطلاح Web Accessibility نیز برای تحقق همین هدف ابداع و برنامه‌ریزی شده است. به این معنا که هر فرد با هر نوع محدودیت شنیداری، دیداری یا حرکتی باید بتواند از محتواهای آنلاین استفاده کند.
Web Accessibility چیست؟
عبارت Web Accessibility به معنای طراحی وبسایت بر اساس استاندارد WCAG است. به طوری که حتی افراد با معلولیت‌های جسمانی نیز بتوانند از محتوای صفحات اینترنتی بهره‌مند گردند. شاید به این فکر کرده باشید که یک فرد نابینا چگونه می‌تواند از محتواهای آنلاین استفاده کند. این موضوعی بود که باعث شد در سال 1990، کنسرسیوم W3G استاندارد WCAG را برنامه‌ریزی و طراحی کنند. سایت‌هایی که بر اساس قواعد WCAG طراحی شده‌اند می‌توانند شرایط مشاهده و درک انواع محتوا را برای همه افراد فراهم سازند.
برای مثال، یک فرد نابینا می‌تواند به کمک Screen Reader مطالب موجود در یک صفحه را درک کند. یا این که افراد کم بینا با زوم کردن صفحه، قادر به خواندن یا مشاهده محتواهای مختلف خواهند شد. حتی شخصی که در اثر شکستگی دست یا معلولیت حرکتی، به صورت موقت یا دائم نمی‌تواند از موس استفاده کند، باید بتواند به کمک کیبورد به همه قسمت‌های یک صفحه دسترسی داشته باشد. اجرای تمامی این قابلیت‌ها در طراحی سایت به معنای Web Accessibility است و چندان ساده نیست. بلکه اجرای قواعد WCAG نیاز به تجربه، دانش و مهارت زیادی دارد.
اهمیت همه جانبه Web Accessibility
اهمیت Web Accessibility در جنبه‌های مختلفی از طراحی وبسایت ملموس است. از افزایش کارایی وبسایت گرفته تا بهینه‌سازی سئوی آن سایت، همگی می‌توانند تحت تاثیر قابلیت دسترس پذیری سایت قرار گیرند. در ادامه به مهم‌ترین جنبه‌های استفاده از Web Accessibility اشاره خواهیم کرد.
- خوانایی محتوای سایت برای افراد معلول
پیشرفت علم و تکنولوژی تنها برای افراد سالم و بدون محدودیت‌های جسمانی نیست. شخصی که با وجود نابینایی یا کم بینایی خود به دنبال پیشرفت است، نباید از اینترنت محروم بماند. سایت‌هایی که با قابلیت Web Accessibility یا دسترس پذیری سایت طراحی می‌شوند، کمک می‌کنند تا هر فردی مطالب آن‌ها را درک کند. در این روش، تمامی جزییات صفحه سایت به روش‌های مختلف شرح داده می‌شوند. در نتیجه فهم آن برای فرد معلول ساده‌تر خواهد شد.
برای مثال، یک فرد نابینا نمی‌داند که در یک صفحه اینترنتی چه نوع محتوایی به کار برده شده است. طبق اصول WCAG اگر عکسی در صفحه به کار رود، باید زیرنویس داشته باشد. در این صورت، Screen Reader این متن را می‌خواند تا فرد متوجه وجود تصویر و مضمون آن بشود.
- بهینه‌سازی سئوی سایت
غیر از اهمیت Web Accessibility در بالا بردن اطلاعات کاربران، این قابلیت به بهبود سئوی سایت نیز کمک می‌کند. زیرا وبسایتی که تمامی اجزای محتوای آن شامل صوت، تصویر و ویدئو توضیحات متنی دارد، برای ربات‌های گوگل قابل فهم‌تر است.
در واقع، وقتی برای یک عکس توضیح متنی در قالب Alt می‌نویسید، ربات‌ها موضوع آن را درک می‌کنند. این قابلیت کمک می‌کند تا در حین جستجوی کاربران درباره آن موضوع، محتوای شما در نتایج گوگل نشان داده شود. ضمن این که بیان جزییات نشانه‌ای از احترام به کاربران است و این موضوع برای گوگل اهمیت بسیاری دارد. پس اگر طراحی سایت خود را با هدف Web Accessibility انجام داده‌اید، منتظر قدردانی و جایزه گوگل در رتبه دهی باشید.
- افزایش نرخ کلیک سایت
Web Accessibility وبسایتی که با قابلیت دسترسی بالا طراحی می‌شود، مخاطبان بیشتری خواهد داشت. زیرا با وجود این قابلیت حتی کاربران معلول نیز به گروه مخاطبان شما اضافه می‌شوند. به این ترتیب، نرخ کلیک سایت شما بالاتر رفته و مراجعین آن افزایش می‌یابند. این موضوع بر سئو و رتبه سایت شما در گوگل نیز بی‌تاثیر نخواهد بود.
طراحی سایت با قابلیت دسترسی بالا
برای طراحی سایت با قابلیت دسترسی بالا لازم است از روش‌های پیشرفته استفاده کنید. معمولا ساخت و طراحی وبسایت‌های Web Accessibility نیاز به دانش پیشرفته در این زمینه دارد. ضمن این که بهتر است استانداردهای WCAG را از همان ابتدای طراحی سایت اجرا کنید.
با توجه به این که این کار پیچیدگی فراوانی دارد، هر چه حجم محتوا و تعداد صفحات سایت بیشتر باشد، پیاده‌سازی Web Accessibility دشوارتر خواهد بود. به این ترتیب، از همان ابتدا این اصول را اجرا کنید تا ناچار به بازگشت در مراحل طراحی وبسایت نشوید. تیم اصفهان سایت می‌تواند راهنمایی‌های لازم در این زمینه را به شما ارائه دهد.
نکاتی برای طراحی سایت با قابلیت دسترسی
سایتی که با قابلیت Web Accessibility طراحی می‌شود باید تمامی مشکلات احتمالی را در نظر داشته باشد. در واقع، فردی که به سایت شما مراجعه می‌کند ممکن است هر نوع معلولیتی داشته باشد. به این ترتیب، لازم است تمامی مشکلات زیر را مد نظر قرار دهید:
- مشکلات مربوط به بینایی شامل (نابینایی، کم بینایی، کور رنگی)
- تمامی اختلالات مرتبط با شنوایی
- عملکرد ضعیف ذهن در ایجاد تمرکز یا فهم مطالب
- مشکلاتی که ممکن است باعث اختلالات حرکتی شوند؛ به طوری که کار کردن با موس را دشوار می‌سازند.
برای این که بدانید آیا سایت شما از قواعد Web Accessibility پیروی می‌کند یا خیر، می‌توانید از ابزارهای مختلف استفاده کنید.
اصول طراحی سایت دسترسی پذیر
برای طراحی سایت با قابلیت دسترسی بالا (یا همان Web Accessibility مناسب) باید به اصول WCAG پایبند باشید. به طور کلی، محتوای یک سایت باید برای همه کاربران و مراجعین قابل درک باشد (Perceivable). یعنی صرف نظر از نوع محدودیت (دیداری، شنیداری، صوتی، لمسی، حرکتی و ذهنی) شخص بتواند محتوا را درک کند. همچنین، کاربر باید بتواند به تمام اجزای صفحه سایت (با موس یا کیبورد)، اشراف داشته باشد (Operable).
اگر قرار است محتوای سایت به کمک یک ابزار یا نرم‌افزار مناسب ارائه گردد، باید کار کردن با این ابزار ساده و قابل فهم باشد. در واقع، رابط کاربر و سایت باید معقول یا Understandable باشد. نکته نهایی این که محتوایی که با هدف Web Accessibility تولید می‌شود باید با همه تکنولوژی‌ها سازگاری داشته باشد (Robust).
ابزارهای مهم در طراحی Web Accessibility
برای این که سایت خود را بر مبنای استاندارد WCAG طراحی کنید، باید ابزارهای مختص این قابلیت را به کار ببرید. برخی از مهم‌ترین ابزاری که برای Web Accessibility به کار برده می‌شوند عبارتند از:
- A11Y Compliance Platform by Burea of Internet Accessibility
- Accessibility Checklist by Elsevier
- Accessibility Developer Tools by Google Accessibility
- ColorTester by Alfasado Inc
- Contrast-Finder by Tanaguru
- DYNO Mapper by Indigo Design Company LLC
- WAVE by WebAIM
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره طراحی سایت سایر مقالات اصفهان وب سایت را مطالعه فرمایید.
